Szymon Prandzioch
VIR DOLORUM
MUZEUM ARCHIDIECEZJALNE W KATOWICACH
GALERIA SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ FRA ANGELICO, Wita Stwosza 16
wystawa potrwa do 31.05.09

Vir Dolorum (Mąż boleści) - ikonograficzny motyw Chrystusa cierpiącego, wywodzące się z obszarów kościoła wschodnio-bizantyjskiego przedstawienie Vir Dolorum jest obrazem kultu religijnego z rodziny średniowiecznych wątków ikonograficznych ukazujących umęczonego Jezusa nazywanego Christus patiens. Słowo pasja czerpie swą genezę z łaciny, podobnie jak słowo pacjent (patiens) - chory, cierpiący. Choć dosłownie oznacza mękę i cierpienie, w języku chrześcijaństwa odnosi się wprost do męki i śmierci Chrystusa. Obraz Chrystusa cierpiącego powstał jako wynik przenikania się ze sobą przedstawień Chrystusa Ukrzyżowanego i Chrystusa w grobie. Przedstawia pół nagą, widoczną do połowy figurę stojącego w sarkofagu Chrystusa pokazującego rany. Wizerunek Vir Dolorum stał się ponadczasowym sposobem konceptualizowania Chrystusa tryumfującego nad śmiercią. Zawiera w sobie pasję symbolicznie urzeczywistnioną w liturgii, czyli stan udręczenia obejmujący jednocześnie różne etapy, od modlitwy w Ogrójcu, aż po Zmartwychwstanie.

Wykonanie obrazu Imago Pietatis (inaczej Vir Dolorum) zlecił papież Grzegorz Wielki, chcąc utrwalić następującą wizję, której doznał podczas celebrowania eucharystii. Papieżowi ukazał się na ołtarzu Chrystus w otoczeniu narzędzi męki, a krew z jego ran lała się do kielicha. Wizerunek cieszył się dużą popularnością, zwłaszcza w krajach na północ od Alp, występując tam w różnych typach i wariantach.

W starotestamentowym tzw. Hymnie Sługi Bożego (Iz 53, 3-5) pada określenie: „Mąż boleści" (Iz 53, 3-5): „Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi, Mąż boleści, oswojony z cierpieniem”. Prorok Izajasz ukazuje człowieka, który zgodził się na cierpienie, przez co odniósł nad nim zwycięstwo. Cierpienia opisane w hymnie, jak i samo określenie, w chrześcijaństwie zostały odniesione do Chrystusa. Niemiecki odpowiednik Vir Dolorum - Schmerzensmann - nazywa osobę przedstawioną w takiej formie, w jakiej można ją zobaczyć, czyli jako osobę naznaczoną spełnionym lub jeszcze trwającym cierpieniem. Określenie to pokazuje nie tylko wewnętrzną, ale także formalną warstwę znaczeniową. Jest mało precyzyjne językowo, dopuszcza możliwość interpretacji Schmerzensmann jako człowieka, który cierpiał bóle lub człowieka, który cierpi bóle w czasie teraźniejszym. Pozwala ono pojmować przeszłość i teraźniejszość jako całość. Jak podaje Panofsky: Vir Dolorum neguje „przeciwieństwo pomiędzy życiem a śmiercią, staniem a leżeniem”.


...„Dyplomowy cykl grafik Szymona Prandziocha inspirowany tematem „Męża Boleści” (Vir Dolorum) odbiega w znacznym stopniu od ikonografii funkcjonującej w sztuce sakralnej. Świadomy jej kanonu przedstawień proponuje opisane własnym językiem, bardzo osobiste, studia przedmiotów, obiektów, motywów, prowokujących skojarzenia, których źródłem jest ból i cierpienie. Półmrok szpitalnej poczekalni, szpitalne łóżko, igła strzykawki, cytat z ukrzyżowania, skalpel, kroplówka, opakowanie tabletek … to niektóre z nich. Motywy znane, przedmioty zwyczajne, w cyklu tracąc swoją dosłowność, nabierają symbolicznych sensów. Powściągliwość i prostota wzmacnia jednocześnie ich siłę oddziaływania. Nie ma w nich patosu, pretensjonalności, hałasu … . Jest światło, którego zawężony krąg zdaje się decydować o wszystkim. Jego intensywność tłumaczy skala graficznych miniatur. Ich kameralność, zachowując swoją pierwotną cechę intymności, sprzyja indywidualnej kontemplacji. Tym samym daje szanse kontaktu z grafiką w sposób głębszy i bardziej osobisty. Przekonuje o tym sposób podania odbitek i ich prezentacja. Wskazuje na szczególną nobilitację małej grafiki, z jednej strony obiektu być może kolekcjonerskich tęsknot, z drugiej osobistego wyznania, z którym autor próbuje się z nami podzielić.”...
prof. Jan Szmatloch

Szymon Prandzioch urodzony 04.12.1983 w Rudzie Śląskiej. W 2003 ukończył z wyróżnieniem Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych im. J. Pankiewicza w Katowicach.
W 2008 otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni wklęsłodruku prof. Stanisława Kluski.
Wystawy:(indywidualna) Galeria Rotunda, Bytom 2006;
Wystawy zbiorowe: VI Triennale Plakatu w Trnavie- Słowacja 2006; „Ewokacje przestrzeni”, MTG, Muzeum Śląskie, Katowice2006; „Para-neue” Kolonia, Niemcy 2006; Międzynarodowe Triennale Plakatu, Hongkong 2007, 21 Międzynarodowe Biennale Plakatu, W-wa 2008
Nagrody: Stypendium Ministra Kultury (2004, 2007) Grand Prix 7-go Festiwalu Rysowania, Zabrze 2004; I Nagroda w III-ej edycji konkursu na „Autoportret” -Stalowa Wola 2004; III miejsce w VI Konfrontacjach Artystycznych „Sacrum w sztuce”, Wadowice 2006, Wyróżnienie w VI i VIII edycji Galerii Plakatu AMS, W-wa 2007, 2008; I miejsce w konkursie na plakat organizowanym przez American Chamber of Commerce, Warszawa 2008

• 03.05.2009

• 
• 
•